.:: توانبخشی در بیماری ام اس

1394/08/22-5:25:54 گروه : پارکینسون و ام اس بخش مهمی از درمان در بیماری مالتیپل اسکلروز (ام اس) مربوط به توانبخشی است

توضیحات تصاویر بیماری ام اس مانند سکته مغزی از جمله بیماری هایی است که موجب ناتوانی و کاهش کارایی فرد می شود. علائم این بیماری در تمام افراد یکسان نیست بلکه بسته به محلی از سیستم عصبی که مورد حمله قرار می گیرد نشانه های متفاوتی بروز می کند. این نشانه ها از دوبینی، سرگیجه یا درد تا عدم تعادل، کاهش حس و ضعف اندامها متفاوت می باشند. قسمتی از درمان بیمار ام اس به درمان دارویی اختصصاص دارد که زیر نظر پزشک متخصص مغز و اعصاب انجام می گیرد این درمانها موجب کاهش تعداد و شدت حملات می شوند یا به بهبود علایم حمله اخیر کمک می کنند. اما برای درمان ناتوانی هایی که ناشی از حملات اخیر یا گذشته می باشد مهمترین درمان درمانهای توانبخشی است که باید توسط یک تیم و تحت نظر متخصص طب فیزیکی و توانبخشی انجام گردد. تیم توانبخشی علاوه بر متخصص طب فیزیکی و توانبخشی شامل کارشناس فیزیوتراپیست، کارشناس کاردرمان، و در صورت لزوم سایر کارشناسان مانند روانشناس و گفتاردرمان می باشد. طرح درمانی بیمار مبتلا به ام اس بسته به نوع ناتوانی ایجاد شده متفاوت است. در مرحله اول باید دید بیمار از نظر عملکردی در چه وضعیتی قرار دارد، قادر به چه کارهای است و چه کارهایی را نمی تواند انجام دهد. سپس یک معاینه کامل بالینی انجام می گردد که تمرکز آن بر معاینه سیستم عصبی می باشد. با توجه به اطلاعاتی که از معاینات و شرح حال به دست می آید بهترین طرح درمانی با هدف کاهش ناتوانی ها و افزایش توانایی های موجود مشخص می گردد. در مواردی که توانیم قسمتی از ناتوانی فرد را از بین ببریم طرح درمانی شامل آموزش روشها و تکنیکهای جایگزین می شود که بیمار بتواند بخشی از عملکرد خود را با کمک تواناییهای موجود انجام دهد. به طور مثال به فردی که یک طرف بدن او فلج است و بهبودی بیشتری نیز انتظار نمی رود آموزش داده می شود که به کمک یک دست و یک پا لباس خود را پوشیده و بیرون آورد، جابجا شود یا برخی کارهای روزمره دیگر خود را انجام دهد. نکته ای که در توانبخشی بیماران مبتلا به ام اس باید توجه داشت پرهیز از خستگی بیمار است چون خستگی بیش از حد گاه موجب افزایش ضعف در این افراد می گردد. لذا جلسات توانبخشی باید طوری برگزار شود که بیمار را زیاد خسته نکند. بهترین روش توانبخشی در بیماران ام اس نیز مانند بیماران سکته مغزی روشهای عملکردی (functional approach) می باشد.  گاه برای افزایش موفقیت در عملکرد عضلات لازم است از درمان دارویی مانند تزریق سم بوتولینوم (با نام تجاری دیسپورت یا بوتاکس) استفاده کرد.  این دارو که از نوعی باکتری گرفته می شود در ایران با نام تجاری دیسپورت موجود است اما به اشتباه به نام بوتاکس معروف شده است. بوتاکس فراورده دیگری از همین دارو است که در آمریکا تولید می شود و در ایران وجود ندارد. این دارو در بیماران مبتلا به ام اس، سکته مغزی، ضربه مغزی، سی پی یا هر بیماری دیگری که موجب سفتی بیش از حد عضلات شود (اسپاستیسیته) کاربرد دارد. در حقیقت تزریق دیسپورت در بیمارانی انجام می شود که سفتی عضلات موجب درد، کاهش کارایی اندامها یا اختلال در بهداشت فردی شده باشد. در این افراد مقدار مشخصی از این دارو به عضلات خاص تزریق می گردد و پس از چند روز تا دو هفته اثرات آن ظاهر شده و تا سه تا شش ماه بعد ادامه دارد. تزریق دیسپورت برای بیماران مانند ام اس باید توسط پزشک دوره دیده طب فیزیکی و توانبخشی یا مغز و اعصاب صورت گیرد. توجه داشته باشید که نکته کلیدی در توانبخشی بیماران ام اس مانند هر بیمار دیگر مبتلا به مشکلات سیستم اعصاب مرکزی تکرار تمریناب به تعداد زیاد است (intensive rehabilitation) پس در صورت مراجعه به کلینیکهای توانبخشی آنچه باید انتظار داشته باشید این است که شخص درمانگر تمرینات بیمار را به عهده بگیرد، در کلینیک با بیمار انجام دهد و به او یا همراهان او آموزش دهد که چه تمریناتی را وچگونه در منزل انجام دهند. وسایل و دستگاههای فیزیوتراپی اگرچه گاه مفید هستند ولی هیچگاه جایگزین تمریناتی که توسط درمانگر مجرب (فیزیوتراپیست یا کاردرمانگر) انجام می شود نمی باشند. پس اگر به مرکزی مراجعه می کنید که عمده کار آنها استفاده از دستگاههای گوناگون و گاه هزینه بر بوده و سپس به شما می گویند که تمریناتی را در مرکز یا خانه خودتان انجام دهید این مرکز برای شما مناسب نمی باشد.