.:: سکته مغزی چیست؟

1394/06/07-16:9:46 گروه : سکته مغزی، ضربه مغزی آنچه در مورد سکته مغزی باید بدانیم.

توضیحات تصاویر سکته مغزی چیست؟ سکته مغزی به معنی از بین رفتن قسمتی از بافت مغز به دلیل قطع خونرسانی به آن ناحیه می باشد. قطع خونرسانی موجبمی شود که اکسیژن و گلوکز در اختیار سلولها قرار نگیرد و در نتیجه این سلولها در مدت کوتاهی از بین می روند.  سکته مغزی بر دو نوع است: 1- نوع ایسکمیک که 80 درصد موارد را تشکیل می دهد. در این نوع از سکته مغزی به دلیل ایجاد لخته در یکی از رگهای تغذیه کننده مغز خونرسانی به قسمتی از آن قطع می شود. 2- نوع هموراژیک. در این نوع از سکته مغزی به دلیل پارگی یکی از رگهای مغز خونرسانی آن مختل می شود.   درمان سکته مغزی: در صورت ایجاد عارضه سکته مغزی درمان بیمار در دو بخش انجام میگیرد : 1-   بخش اول فاز حاد بیماری است .در این مرحله بیمار بلافاصله در بخش مغز و اعصاب بستری شده و اقدامات درمانی توسط متخصص مغز و اعصاب شروع می گردد. این اقدامات شامل پایین آوردن فشار خون (در صورت لزوم ) و اقدامات درمانی دیگری است که خونرسانی به ناحیه صدمه دیده مغز را بهبود میبخشد و از ایجاد لخته های بعدی در رگها و یا خونریزی بیشتر جلو گیری میکند . مرحله خطر ناک بیماری در این فاز می باشد که با اقدامات مناسب متخصص مغز و اعصاب از پیشرفت علایم بیمارجلوگیری به عمل می آید. در همین مرحله درمان مناسب فاکتورهای مساعد کننده سکته مغزی مانند دیابت و پرفشاری خون شروع می گردد. بخش دوم درمان پس از ترخیص بیمار از بیمارستان شروع می شود . در این مرحله کار تیمی بین پزشکان اهمیت بسیاری دارد. در این فاز که معمولا بین سه ماه تا یک سال بطول می انجامد اقدامات درمانی متخصص مغز و اعصاب جهت درمان پر فشاری خون، کاهش چربی یا قند خون (در صورت با لا بودن )، افزایش خونرسانی به مغز، کاهش احتمال لخته یا خونریزی مجدد و کاهش سفتی عضلات و سایر موارد ادامه می یابد.همزمان با این اقدامات درمانهای توانبخشی نیز شروع میشود که هدف آن کاهش ناتوانی بیمار و افزایش تواناییهای موجود است بطوریکه فرد به حد اکثر میزان توانایی ممکن دست یابد .درباره این درمان در قسمتهای بعد توضیح کامل ارایه خواهد شد. متاسفانه تا به امروز برنامه منسجمی به عنوان توانبخشی سکته مغزی بطور اختصاصی درایران وجود نداشته است و بیماران سکته مغزی بطور پراکنده به کلینیکهای عمومی فیزیوتراپی و در موارد کمی کار درمانی ارجاع میشوند.   بهترین زمان توانبخشی بعد از سکته مغزی و ضربه مغزی بطور کلی بهترین زمان برای انجام اقدامات توانبخشی بلافاصله بعد از بهبود حال عمومی بیمار در بیمارستان است. از آنجا که شروع درمان در بیمارستان به علت کمبود پرسنل تخصصی و تجهیزات در حال حاضر در کشور ما بندرت وتنها در برخی بیمارستانهای آموزشی دارای بخش طب فیزیکی قابل انجام است ، توانبخشی به صورت سرپایی و پس از ترخیص از بیمارستان انجام می شود. به عنوان قاعده کلی هرچه توانبخشی زودتر شروع شود اثر بیشتری از آن حاصل می شود. بیشترین میزان اثربخشی در سه تا شش ماه اول می باشد. توجه داشته باشید که بطور طبیعی در چند ماه اول بعد از سکته مغزی بطور خود به خود مقداری بهبود عملکرد و قدرت عضلات وجود دارد. این موضوع به دلیل ایجاد خونرسانی مجدد و فعال شدن دوباره سلولهایی است که کاملاٌ از بین نرفته اند .البته عوامل دیگری نیز در این امر دخیل است. در اینجا این سؤال مطرح می شود که اگر بهبودی خودبخودی تا حدودی صورت می گیرد پس فایده توانبخشی چیست؟ تحقیقات نشان داده است که توانبخشی از طرفی موجب کاهش مرگ و میر کوتاه مدت بیماران می شود و از طرف دیگر میزان بهبود طبیعی بیمار را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. این میزان بهبودی اضافه به معنی تفاوت فردی است که خودش راه می رود و غذا میخورد با کسی که روی صندلی چرخدار می نشیند و باید به او غذا بدهند. در مورد کسانی که بیش از 9 تا 12 ماه از زمان سکته آنها گذشته دیگر بهبودی خودبخود انتظار نمی رود. در این موارد تأثیر توانبخشی نیز کمتر از موارد حاد است اما با این حال بسیاری از این بیماران از اقدامات توانبخشی سود می برند. بدین صورت که با تقویت عضلات موجود و تمرینات تعادلی و آموزش انجام کارهای مختلف به طور خاص و در مواردی با آموزش تکنیکهای جایگزینی جهت انجام کارهای روزانه و در نهایت با تجویز ارتوزها و وسایل کمکی میزان فعالیت و استقلال بیمار بطور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. از طرف دیگر از آنجا که تقریباٌ در تمام مواردقبلاٌ جهت این بیماران اقدامات توانبخشی تخصصی مناسبی صورت نگرفته است، بطور قابل ملاحظه ای دچار "یادگیری عدم استفاده از اندامها" (learned nonuse)  شده اند. به عبارت دیگر قابلیت انجام بسیاری از کارها را داشته ولی فراموش کرده اند. توانبخشی این قابلیتها را به آنها برمی گرداند. لازم به ذکر است که برخی تکنولوژیهای جدید مانند تحریک سلولهای مغزی بوسیله امواج مغناطیسی (rTMS) که سلولهای ناحیه آسیب دیده را تحریک می کند در فاز مزمن نیز اثر درمانی دارند.